1. Język ciała w świadomości kulturowej
Mowa ciała jest najważniejszym aspektem komunikacji niewerbalnej i czasami znaczy więcej niż słowa. Może przybierać formę kontaktu wzrokowego lub innych wyrazów twarzy, ruchu ciała, pozycji lub gestów. Istnieją znaczne różnice w sposobie używania języka ciała w różnych kulturach, choć pewne ogólne zasady mają zastosowanie w wielu kulturach. Na przykład zaleca się unikanie wskazywania na kogoś, ponieważ jest to uważane za niegrzeczne. Zamiast tego zaleca się gest całej dłoni w kierunku kogoś lub czegoś.
Język ciała ma kluczowe znaczenie w komunikacji, a czasami stanowi wyzwanie.
Przyjrzyjmy się kilku przykładom.
Mimika twarzy, która jest uniwersalna do komunikowania emocji, obejmuje:
- Podnoszenie i opuszczanie kącików ust w celu okazania szczęścia.
- Opuszczanie kącików ust dla okazania smutku.
- Otwarte usta dla okazania zaskoczenia.
- Szeroko otwarte oczy dla okazania strachu.
- Zmarszczony nos dla zademonstrowania obrzydzenia.
- Opuszczanie brwi dla okazania złości lub konsternacji.
Kontakt wzrokowy w większości kultur świadczy o szacunku, koncentracji i pewności siebie, ale nie we wszystkich kulturach. Czasami zależy to od płci rozmówcy, na Dalekim Wschodzie kontakt wzrokowy jest używany ostrożniej, a w Europie częściej.
Kiwanie głową może budzić kontrowersje. W wielu krajach oznacza ono aprobatę lub ogólną zgodę na daną sytuację. Jednak w Bułgarii i Grecji jest to zaprzeczenie.
Gesty rąk mają zazwyczaj na celu wskazanie lub pokazanie wielkości czegoś, ale także okazanie aprobaty (=podniesienie ręki do góry), dezaprobaty (=podniesienie ręki w dół) lub odrzucenia (=szybkie przesunięcie tylnej części ręki w kierunku osoby lub grupy). Należy jednak uważać, ponieważ „kciuk w górę” w Grecji lub na Bliskim Wschodzie jest obraźliwy, tak samo jak gest „ok” stosowany w Grecji, Hiszpanii i Turcji. Również wskazywanie palcem na ludzi jest uważane za niegrzeczne. Uścisk dłoni czasami zastępuje się ukłonem (kultura azjatycka). W uścisku dłoni ważna jest także jego siła, ponieważ może on świadczyć o uprzejmości (Europa Południowa) lub agresji (Turcja).
Dotykanie, wykraczające poza uścisk dłoni, jest zazwyczaj niewskazane w kontaktach z osobami, których się nie zna, nawet jeśli zdarzy się to przypadkowo, należy za to przeprosić. Istnieją pewne odstępstwa od normy, a w Europie Południowej dotykanie jest sposobem nawiązywania kontaktów towarzyskich, nawet w kontekście biznesowym. W Europie Północnej stanie blisko innych osób podczas mówienia jest akceptowaną normą.
Milczenie jest jeszcze jednym przykładem, który może mieć znaczenie w komunikacji, powodując dyskomfort i pokazując brak zainteresowania. Z drugiej strony, w Chinach milczenie oznacza zgodę.
Interesujące jest również to, że w niektórych kulturach kolor odgrywa ważną rolę. Podczas gdy w Chinach biały kolor kojarzy się ze śmiercią, w Polsce i w większości krajów europejskich biały jest kolorem noszonym przez panny młode, a czarny kojarzy się ze śmiercią.
Mowa ciała jest również częścią etykiety networkingowej.